Cael hawl barhaol i fyw yn y DU os oes gennych fisa teulu

Mae'r cyngor hwn yn berthnasol i Cymru. Gweler cyngor ar gyfer Gweler cyngor ar gyfer Lloegr, Gweler cyngor ar gyfer Gogledd Iwerddon, Gweler cyngor ar gyfer Yr Alban

Fel arfer, gallwch wneud cais i fyw yn y DU yn barhaol os ydych chi wedi byw yn y DU am gyfnod penodol naill ai ar:

  • fisa partner

  • fisa fel rhiant plentyn sy'n byw yn y DU

Os ydych chi'n cael yr hawl i fyw yn y DU yn barhaol, gelwir hyn yn 'ganiatâd amhenodol'.

Os oes gan eich plentyn fisa plentyn, gallwch wneud cais iddo gael caniatâd amhenodol ar yr un pryd ag y byddwch yn gwneud cais drosoch eich hun - does dim ots am ba hyd y mae wedi bod yn y DU.

Bydd yn costio dros £2,500 i bob unigolyn gael caniatâd amhenodol.

Dylech wneud cais cyn i'ch fisa ddod i ben.

Os bydd eich fisa'n dod i ben cyn i chi wneud cais

Gelwir hyn yn 'aros yn hirach na chyfnod fisa' - byddwch yn colli eich hawl i weithio yn y DU. Os yw eich fisa eisoes wedi dod i ben, edrychwch beth allwch chi ei wneud os ydych chi wedi aros yn rhy hir.

I weld a allwch chi gael caniatâd amhenodol, bydd angen i chi wneud y canlynol:

  • dangos bod gennych berthynas ag aelod o’ch teulu o hyd

  • gweld ers faint y mae'n rhaid i chi fod wedi byw yn y DU

  • edrych ar y rheolau ynghylch eich incwm a'ch cynilion

  • gwneud yn siŵr bod lle rydych chi'n byw yn ddiogel ac yn addas

  • gweld a oes angen i chi sefyll prawf Saesneg a ‘Bywyd yn y DU’

Dangos bod gennych berthynas ag aelod o’ch teulu o hyd

Os oes gennych fisa partner, bydd angen i chi ddangos eich bod yn dal i fyw gyda'ch partner yn y DU.

Os yw eich partner wedi marw, gallwch wneud cais am ganiatâd amhenodol - does dim ots ers faint rydych chi wedi bod yn y DU.

Os yw eich perthynas â’ch partner wedi dod i ben, edrychwch sut y gallwch aros yn y DU heb eich partner.

Os oes gennych fisa fel rhiant plentyn sy'n byw yn y DU, bydd angen i chi ddangos:

  • bod eich plentyn yn dal yn y DU

  • rydych chi'n dal yn gyfrifol am eich plentyn neu mae gennych chi hawliau mynediad ac rydych chi'n ymweld ag ef yn rheolaidd

Os yw rhiant arall y plentyn bellach yn bartner i chi, rhaid i chi wneud cais am fisa partner yn hytrach na chaniatâd amhenodol. Edrychwch i weld a allwch chi gael fisa partner.

Os byddwch yn symud o fisa rhiant i fisa partner

Os ydych ar y llwybr 5 mlynedd i gael caniatâd amhenodol, mae'r 5 mlynedd yn dechrau eto pan fyddwch yn symud i fisa partner.

Os ydych ar y llwybr 10 mlynedd, gallwch ychwanegu’r amser y gwnaeth y ddau ohonoch ei dreulio ar y ddau fath o fisa.

Edrychwch i weld ers faint mae’n rhaid i chi fod wedi byw yn y DU

Fel arfer, gallwch gael caniatâd amhenodol os ydych chi wedi bod yn y DU ar fisa partner neu riant am 5 mlynedd yn olynol. Gelwir hyn yn ‘llwybr 5 mlynedd’.

Os cawsoch eich fisa yn seiliedig ar amgylchiadau eithriadol neu fywyd preifat a theuluol, dim ond ar ôl i chi fod yn y DU am 10 mlynedd yn olynol y cewch chi ganiatâd amhenodol. Gelwir hyn yn ‘llwybr 10 mlynedd’. Os nad ydych yn siŵr, edrychwch ar y llythyr a gawsoch gan y Swyddfa Gartref pan gawsoch y fisa - bydd yn dweud a ydych ar y llwybr 10 mlynedd ai peidio.

Os daethoch i’r DU ar fisa 6 mis fel dyweddi neu bartner sifil arfaethedig, nid yw’r amser hwn yn cyfrif tuag at y llwybrau 5 neu 10 mlynedd.

Mae'n werth gwneud cais am ganiatâd amhenodol tua mis cyn i chi gyrraedd 5 neu 10 oed. Peidiwch ag aros nes bydd eich fisa ar fin dod i ben.

Os ydych chi wedi treulio amser y tu allan i'r DU

Gallwch gael caniatâd amhenodol os nad ydych wedi treulio mwy na 180 diwrnod y tu allan i'r DU mewn unrhyw gyfnod o 12 mis.

Os gwnaethoch dreulio mwy o amser y tu allan i'r DU, gallwch gael caniatâd amhenodol o hyd os yw'r canlynol yn berthnasol:

  • os ydych chi ar y llwybr 5 mlynedd

  • roedd rhesymau da pam eich bod wedi treulio cymaint o amser y tu allan i'r DU - er enghraifft, os oedd angen i chi fynd i weithio, astudio neu hyfforddi

Os ydych wedi treulio mwy na hanner eich amser ar y fisa y tu allan i'r DU, fel arfer ni allwch gael caniatâd amhenodol.

Os nad ydych chi'n siŵr a allwch chi wneud cais am ganiatâd amhenodol, gofynnwch am help gan gynghorydd arbenigol.

Os ydych wedi symud rhwng fisâu

Os ydych ar y llwybr 5 mlynedd, mae'r 5 mlynedd yn dechrau eto pan fyddwch yn symud i fisa partner neu fisa rhiant am y tro cyntaf.

Os ydych ar y llwybr 10 mlynedd, gallwch ychwanegu unrhyw amser rydych chi wedi'i dreulio ar fisa partner, rhiant neu blentyn.

Mewn rhai achosion gallwch hefyd ychwanegu amser y gwnaethoch ei dreulio ar fath arall o fisa sy'n gadael i chi gael caniatâd amhenodol - er enghraifft fisa gweithiwr medrus neu fisa llinach y DU. Ni allwch wneud hyn oni bai eich bod wedi dod i’r DU yn gyfreithlon. Mae angen i chi aros nes eich bod wedi treulio o leiaf blwyddyn ar y llwybr 10 mlynedd cyn y gallwch wneud cais am ganiatâd amhenodol.

Os nad ydych chi wedi bod yn y DU yn ddigon hir i gael caniatâd amhenodol

Bydd angen i chi ymestyn eich fisa nes eich bod wedi bod yn y DU yn ddigon hir i wneud cais am ganiatâd amhenodol. Edrychwch a allwch wneud cais i ymestyn eich fisa cyn iddo ddod i ben.

Darllenwch y rheolau ynghylch eich incwm a'ch cynilion

Os ydych chi ar y llwybr 10 mlynedd, does dim rheolau ynghylch eich incwm a'ch cynilion.

Os ydych chi ar y llwybr 5 mlynedd, rhaid i chi ddangos bod gennych swm penodol o incwm neu gynilion. Gelwir hyn yn ‘ofyniad ariannol’.

Mae'r rheolau ynghylch y gofyniad ariannol yn dibynnu ar ba fath o fisa sydd gennych. Os oes gennych fisa fel rhiant plentyn yn y DU, mae angen i chi fodloni’r prawf ‘cynnal a chadw digonol’.

Os oes gennych fisa partner, fel arfer mae'n rhaid i chi fodloni'r 'gofyniad ariannol llawn'. Os yw eich partner yn cael rhai budd-daliadau anabledd penodol, rhaid i chi fodloni'r prawf cynnal a chadw digonol yn lle hynny. Y budd-daliadau anabledd yw:

  • Taliad Annibyniaeth Personol (PIP)

  • Lwfans Gweini

  • Lwfans Byw i'r Anabl (DLA)

  • Lwfans Gofalwr

  • Lwfans Anabledd Difrifol

  • Budd-dal Anabledd Anafiadau Diwydiannol

  • Taliad Annibyniaeth y Lluoedd Arfog neu Daliad Incwm Gwarantedig o dan Gynllun Iawndal y Lluoedd Arfog

  • Lwfans Gweini Cyson, Atodiad Symudedd neu Bensiwn Anabledd Rhyfel dan y Cynllun Pensiwn Rhyfel

  • Pensiwn Anaf yr Heddlu

Os oes angen i chi fodloni’r gofyniad ariannol llawn

Rhaid i chi ddangos bod gennych rywfaint o incwm bob blwyddyn. Os ydych yn byw gyda phartner, gallwch ychwanegu ei incwm at eich incwm chi.

Os ydych chi'n gwneud cais ar eich cyfer chi eich hun a dim plant, rydych chi'n bodloni'r gofynion ariannol os yw'r cyfanswm o leiaf £18,600 bob blwyddyn cyn treth.

Os ydych chi'n gwneud cais am blant hefyd, gallwch eu noddi os yw'r cyfanswm yn £18,600 a:

  • £3,800 ar gyfer y plentyn cyntaf

  • £2,400 ar gyfer yr ail blentyn ac ar gyfer pob plentyn ar ôl hynny

Nid yw eich incwm yn cynnwys budd-daliadau, ond mae'n cynnwys:

  • enillion o gyflogaeth neu hunangyflogaeth yn y DU 

  • pensiwn

  • tâl mamolaeth, tadolaeth, mabwysiadu neu salwch

  • incwm arall - er enghraifft o rent neu gyfranddaliadau

Gallwch ychwanegu at eich incwm gydag unrhyw gynilion sydd gennych chi a'ch partner dros £16,000 - rhaid i chi fod wedi'u cael am o leiaf 6 mis.

Enghraifft

Mae Olu yn gwneud cais am ganiatâd amhenodol ar ei chyfer hi a’i phlentyn. £22,400 yw’r gofyniad ariannol iddi hi a’i phlentyn.

Mae Olu yn ennill £18,000 y flwyddyn – mae ei hincwm yn is na’r gofyniad ariannol.

Mae gan Olu £24,000 o gynilion, ac mae hi wedi’u cael dros y 6 mis diwethaf.

£24,000 llai £16,000 ydy £8,000.

Mae £18,000 a £8,000 yn £26,000.

Mae £26,000 yn fwy na £22,400, felly mae Olu yn bodloni’r gofyniad ariannol.

Os oes angen i chi fodloni'r prawf cynnal a chadw digonol

Dim ond dangos y bydd gennych ddigon o incwm bob wythnos i ofalu amdanoch eich hun ac unrhyw blant y mae angen i chi ei wneud.

I weld a allwch chi basio'r prawf cynnal a chadw digonol, rhaid i chi gyfrifo'n gyntaf faint o incwm y mae'r llywodraeth yn dweud bod ei angen arnoch bob wythnos. Yna bydd angen i chi wirio a oes gennych ddigon o incwm.

Cyfrifwch faint o incwm sydd ei angen arnoch bob wythnos

I gyfrifo faint o incwm y mae'r llywodraeth yn dweud bod ei angen arnoch bob wythnos, adiwch y canlynol at ei gilydd:

  • £90.50 os ydych chi'n sengl neu £142.25 os ydych chi'n byw gyda phartner

  • £83.24 ar gyfer pob plentyn dan 18 oed sy’n byw gyda chi – hyd yn oed os nad ydynt yn rhan o’r cais

  • eich costau tai - eich taliadau rhent neu forgais ynghyd â'ch treth gyngor yw'r rhain

Pan fyddwch yn cyfrifo eich costau tai, peidiwch â chynnwys unrhyw elfen o'r costau sy'n cael eu talu gan y Gostyngiad yn y Dreth Gyngor, y Budd-dal Tai neu elfen dai'r Credyd Cynhwysol.

Enghraifft

Mae gan Miguel fisa partner. Mae’n gwneud cais am ganiatâd amhenodol iddo ef a’i blentyn. Mae ei bartner yn cael PIP.

Cyfanswm yr incwm wythnosol mae angen i Miguel ei gael er mwyn cael caniatâd amhenodol iddo’i hun a’i blentyn yw £142.25 ynghyd ag £83.24 ynghyd â’i gostau tai.

Mae rhent Miguel yn cael ei dalu’n gyfan gwbl gan elfen dai’r Credyd Cynhwysol. Mae hyn yn golygu mai’r dreth gyngor yw ei unig gost o ran tai.

Mae treth gyngor Miguel yn £30 bob wythnos. Mae’n cael Gostyngiad o £10 yn y Dreth Gyngor bob wythnos. £30 llai £10 ydy £20. Mae hyn yn golygu bod angen £20 o incwm arno ar gyfer y dreth gyngor bob wythnos.

Cyfanswm yr incwm sydd ei angen ar Miguel bob wythnos yw £142.25 ynghyd ag £83.24 ynghyd ag £20. Mae hyn yn £245.49.

Gweld a oes gennych chi ddigon o incwm

Cyfrifwch faint o incwm a gewch bob wythnos ar ôl treth. Os ydych yn byw gyda phartner, gallwch ychwanegu ei incwm at eich incwm chi.

Gallwch gynnwys enillion, pensiynau ac incwm o bethau fel rhent neu gyfranddaliadau.

Os oes gennych chi a'ch partner unrhyw gynilion, gallwch eu hychwanegu at eich incwm - rhaid i chi fod wedi cael y cynilion am o leiaf 6 mis. Rhannwch swm eich cynilion gyda 52 - dyma faint y gallwch ei ychwanegu at eich incwm wythnosol.

Os yw cyfanswm eich incwm yn ddigon uchel, byddwch yn bodloni’r prawf cynnal a chadw digonol.

Enghraifft

Mae gan Miguel fisa partner. Mae’n gwneud cais am ganiatâd amhenodol iddo ef a’i blentyn. Mae ei bartner yn cael PIP. Cyfanswm yr incwm y mae arno ei angen bob wythnos yw £245.49.

Mae incwm wythnosol Miguel a’i bartner ar ôl treth yn £200.

Mae gan Miguel a’i bartner £2,600 o gynilion, ac maen nhw wedi’u cael dros y 6 mis diwethaf. £2,600 wedi’i rannu â 52 yw £50. Mae hyn yn cael ei ychwanegu at eu hincwm.

Mae £200 a £50 yn £250. Cyfanswm incwm wythnosol Miguel yw £250. Mae hyn yn fwy na’r hyn y dywed y llywodraeth sydd ei angen arno, felly gall Miguel gael caniatâd amhenodol iddo ef ei hun a’i blentyn.

Os nad yw cyfanswm eich incwm yn ddigon uchel

Pan fyddwch yn cyfrifo cyfanswm eich incwm, efallai y gallwch gynnwys budd-daliadau eraill y mae eich partner yn eu cael - er enghraifft rhai elfennau o'r Credyd Cynhwysol. Mae’n dibynnu ar eich amgylchiadau.

Os oes angen help arnoch i gyfrifo a ydych chi'n bodloni'r prawf cynnal a chadw digonol, siaradwch â chynghorydd.

Gwnewch yn siŵr bod lle rydych chi’n byw yn ddiogel ac yn addas

Os ydych chi ar y llwybr 10 mlynedd, does dim rheolau ynghylch lle rydych chi’n byw.

Os ydych chi ar y llwybr 5 mlynedd, bydd yn rhaid i chi ddangos bod lle rydych chi’n byw yn ddiogel, yn addas ac yn ddigon mawr i chi a’r bobl rydych chi’n byw gyda nhw. Does dim angen i chi fod yn berchen ar eich cartref eich hun ond mae angen rhywle lle gallwch chi aros yn y tymor hir. Er enghraifft, efallai fod gennych gytundeb tenantiaeth neu ystafell eich hun yn nhŷ eich rhieni.

Os ydych yn byw mewn tŷ cyngor neu os yw eich landlord yn gymdeithas dai, gallwch weld faint o bobl sy'n cael byw yn eich cartref. Gelwir hyn yn ‘nifer y bobl a ganiateir’ (PNP). Fel arfer, mae'r PNP ar eich cytundeb tenantiaeth, neu gallwch ofyn i'ch landlord. Nid yw plant dan flwydd oed yn cael eu cynnwys yn y cyfanswm, ac mae plant rhwng 1 a 10 oed yn cyfrif fel hanner person.

Os nad yw eich landlord yn gyngor neu'n gymdeithas dai, edrychwch ar ganllawiau eich cyngor lleol am orlenwi. Gallwch ddod o hyd i’ch cyngor lleol ar GOV.UK.

Gweld a oes angen i chi sefyll prawf Saesneg

Fel arfer, bydd angen i chi sefyll prawf Saesneg cyn y gallwch wneud cais am ganiatâd amhenodol. Does dim rhaid i chi sefyll prawf os yw un o'r canlynol yn berthnasol:

Os oes gennych gyflwr corfforol neu feddyliol sy’n eich atal rhag pasio’r prawf, efallai na fydd yn rhaid i chi ei sefyll. Bydd angen i chi ofyn i'ch meddyg gadarnhau bod eich cyflwr:

  • yn annhebygol o newid

  • yn ei gwneud yn amhosibl i chi ddysgu digon o Saesneg - er enghraifft, anabledd dysgu neu anaf i'r ymennydd sy'n eich atal rhag dysgu'r iaith 

Gallwch gael ffurflen i’ch meddyg ei llenwi ar GOV.UK.

Sefyll prawf Saesneg

Os oes angen i chi basio prawf, rhaid iddo fod ar lefel 'B1' o leiaf ar y raddfa 'Fframwaith Cyfeirio Ewropeaidd Cyffredin ar gyfer Ieithoedd' (CEFR). Mae hyn yn profi a ydych chi’n gallu siarad Saesneg a deall Saesneg llafar – nid yw’n profi eich bod yn gallu darllen nac ysgrifennu yn Saesneg.

Rhaid i chi ddefnyddio darparwr prawf cymeradwy.

Os gwnaethoch basio prawf pan wnaethoch gais am eich fisa am y tro cyntaf neu pan wnaethoch ei ymestyn, edrychwch pa lefel ydoedd. Os oedd ar lefel ‘A1’ neu ‘A2’, bydd dal angen i chi sefyll prawf ar lefel B1. Os gwnaethoch chi basio prawf ar lefel B1, does dim rhaid i chi sefyll prawf arall.

Gallwch ddod o hyd i ddarparwr prawf Saesneg cymeradwy ar GOV.UK.

Gweld a oes angen i chi sefyll prawf ‘Bywyd yn y DU’

Fel arfer, bydd angen i chi sefyll prawf ‘Bywyd yn y DU’ cyn gwneud cais am ganiatâd amhenodol. Mae’r prawf yn gofyn cwestiynau am gyfreithiau’r DU a’r system gyfreithiol, gweithio a manylion eraill am fywyd yn y DU. 

Gallwch wneud y prawf unrhyw bryd cyn i chi wneud cais.

Dim ond os ydych chi’n 18 oed o leiaf ac yn iau na 65 oed y bydd angen i chi sefyll prawf.

Os ydych chi'n 60 i 64 oed ac yn gallu dangos eich bod yn annhebygol o basio'r prawf cyn i chi droi'n 65, efallai y bydd y Swyddfa Gartref yn cytuno nad oes rhaid i chi sefyll y prawf. Er enghraifft, os ydych chi'n cael triniaeth feddygol ar gyfer salwch difrifol.

Os oes gennych gyflwr corfforol neu feddyliol sy’n eich atal rhag pasio’r prawf, efallai na fydd yn rhaid i chi ei sefyll. Bydd angen i chi ofyn i'ch meddyg gadarnhau bod eich cyflwr:

  • yn annhebygol o newid

  • yn ei gwneud yn amhosibl i chi basio'r prawf - er enghraifft, anabledd dysgu neu anaf i'r ymennydd sy'n eich atal rhag cofio ffeithiau

Gallwch gael ffurflen i’ch meddyg ei llenwi ar GOV.UK.

Sefyll y prawf

Gallwch sefyll y prawf gynifer o weithiau ag y dymunwch - ond rhaid i chi dalu ffi bob tro. 

Mae angen i chi astudio’r llawlyfr swyddogol i basio’r prawf. Gallwch hefyd brynu ap i ymarfer - chwiliwch am yr ap swyddogol Life in the UK Test gan TSO (Y Llyfrfa). 

Mae rhai colegau'n cynnig cyrsiau byr i'ch helpu i baratoi ar gyfer y prawf. Bydd yn rhaid i chi dalu ffi i fod yn bresennol.

Gallwch archebu’r Prawf Bywyd yn y DU a phrynu’r llawlyfr swyddogol ar GOV.UK.

Os nad ydych chi'n bodloni'r rheolau i gael caniatâd amhenodol

Efallai y gallwch wneud cais i ymestyn eich fisa yn lle hynny - er enghraifft, os nad ydych wedi pasio’r profion Saesneg a Bywyd yn y DU. Gweld a allwch ymestyn eich fisa.

Edrych ar eich hawliau os byddwch yn cael caniatâd amhenodol

Os byddwch yn cael caniatâd amhenodol, mae hyn yn rhoi bron yr un hawliau i chi â dinesydd Prydeinig, gan gynnwys yr hawliau i’r canlynol:

  • gweithio neu astudio

  • rhentu neu brynu rhywle i fyw - gan gynnwys gwneud cais am dŷ cyngor

  • hawlio budd-daliadau

  • defnyddio’r GIG

  • mynd i'r ysgol

  • gadael y DU a dychwelyd cynifer o weithiau ag y dymunwch

Fel arfer, dim ond os ydych y tu allan i'r ardal deithio gyffredin am fwy na 2 flynedd yn olynol y byddwch yn colli eich caniatâd amhenodol. Yr ardal deithio gyffredin yw’r DU, Iwerddon, Guernsey, Jersey ac Ynys Manaw.

Gwneud cais am ganiatâd amhenodol

Edrychwch i weld sut gallwch chi wneud cais am ganiatâd amhenodol.

Help us improve our website

Take 3 minutes to tell us if you found what you needed on our website. Your feedback will help us give millions of people the information they need.

Adolygwyd y dudalen ar 11 Gorffennaf 2022