Cymryd seibiant yn y gwaith

Mae'n debyg y bydd gennych hawl i gymryd seibiant yn ystod eich diwrnod gwaith, yn ogystal â seibiant dyddiol ac wythnosol. Mae gan y rhan fwyaf o weithwyr hawl i seibiant ond mae rhai swyddi'n golygu nad oes gennych hawl gyfreithiol awtomatig i gael seibiant.

Darllenwch fwy am weithwyr nad oes ganddynt hawl i seibiant yn GOV.UK.

Efallai na chewch chi eich talu am eich seibiant – bydd eich contract cyflogaeth yn nodi a ydych chi’n cael eich talu ai peidio.

Seibiant cydadferol

Mae seibiant cydadferol yn golygu y gallwch gymryd seibiant yn nes ymlaen. Dylid ei gymryd o fewn cyfnod rhesymol o’r adeg y colloch chi’r seibiant a dylai bara cyhyd ag y byddai seibiant penodol wedi para.

Mae’n bosibl y bydd gennych hawl i gael seibiant cydadferol:

• os ydych chi'n gweithio shifftiau

• os ydych chi’n gweithio mewn swydd lle mae’n rhaid cael rhywun wrth gefn bob amser, fel ysbyty

• os ydych chi’n swyddog diogelwch

Darllenwch fwy am bwy sydd â hawl i seibiant cydadferol yn GOV.UK.

Seibiant os ydych chi’n 18 oed neu’n hŷn

Os ydych chi'n 18 oed neu'n hŷn, mae gennych hawl i'r canlynol:

• 11 awr o seibiant rhwng pob diwrnod gwaith

• 1 diwrnod gorffwys yn ystod pob wythnos waith – gallai hyn fod dros bythefnos ar gyfartaledd, felly byddai gennych hawl i 2 ddiwrnod i ffwrdd mewn pythefnos

Os ydych yn gweithio am fwy na 6 awr y dydd, mae gennych hawl i gael seibiant di-dor o 20 munud o leiaf – er enghraifft, amser paned neu ginio. Rhaid i chi allu cymryd y seibiant yn ystod y dydd yn hytrach nag ar ddechrau neu ddiwedd y diwrnod.

Mae’n bosibl y bydd eich contract yn dweud bod gennych chi hawl i gael mwy o seibiant na hyn – er enghraifft, awr yn ystod amser cinio.

Seibiant os ydych chi dros oedran gadael yr ysgol ond o dan 18 oed

Os ydych chi dros oedran gadael yr ysgol ond dan 18 oed, fel arfer chewch chi ddim gweithio mwy nag 8 awr y dydd neu 40 awr yr wythnos. Fel arfer, mae gennych hawl i'r canlynol:

• 12 awr o seibiant rhwng pob diwrnod gwaith

• 2 ddiwrnod gorffwys bob wythnos

Os ydych yn gweithio am fwy na 4 awr a hanner y dydd, mae gennych hawl i gael seibiant o 30 munud o leiaf – er enghraifft, amser paned neu ginio. Dylai hwn fod yn un seibiant parhaus os yw’n bosibl. Rhaid i chi allu cymryd y seibiant yn ystod y dydd yn hytrach nag ar ddechrau neu ddiwedd y diwrnod.

Os ydych chi dros oedran gadael yr ysgol ond o dan 18 oed, mae cyfyngiadau ar yr oriau y cewch chi weithio’n ystod y nos.

Fel arfer, chewch chi ddim gweithio rhwng:

• 10pm a 6am – os yw eich contract yn dweud bod yn rhaid i chi weithio ar ôl 10pm, rhaid i chi orffen erbyn 11pm a pheidio â dechrau eto tan 7am

• hanner nos a 4am

Mae rhai eithriadau, er enghraifft ar gyfer pobl sy’n gweithio mewn ysbytai, y sector amaethyddiaeth, gwaith manwerthu, gwestai, arlwyo, pobi, post/newyddion neu bobl sy’n gweithio mewn cysylltiad â gweithgareddau diwylliannol, artistig, chwaraeon neu hysbysebu.

Os na fydd eich cyflogwr yn fodlon i chi gymryd seibiant

Yn ôl y gyfraith, mae'n rhaid i'ch cyflogwr adael i chi gymryd y seibiant y mae gennych hawl iddo. Os nad ydynt, siaradwch â nhw i weld a allwch chi ddatrys y mater.

Os nad yw hyn yn gweithio, dylech wneud cwyn ysgrifenedig. Gofynnwch i’r adran Adnoddau Dynol os nad ydych chi’n siŵr sut i wneud hyn. Dylech hefyd gael cyngor gan eich cynrychiolydd undeb – os oes gennych chi un.

Os oes angen i chi fynd â'r mater ymhellach, gallech wneud cais i dribiwnlys cyflogaeth. Ni allwch wneud hyn heb fynd drwy broses cymodi cynnar Acas yn gyntaf. Mae terfyn amser o 3 mis ar gyfer mynd drwy broses gymodi. Mae hyn yn dechrau o'r dyddiad nad oedd eich cyflogwr wedi caniatáu seibiant i chi.

Cysylltwch â’ch canolfan Cyngor ar Bopeth agosaf i gael cymorth arbenigol.