Gwiriwch a yw newid yn effeithio ar eich credydau treth

Mae'r cyngor hwn yn berthnasol i Cymru. Gweler cyngor ar gyfer Gweler cyngor ar gyfer Lloegr, Gweler cyngor ar gyfer Gogledd Iwerddon, Gweler cyngor ar gyfer Yr Alban

Mae’n rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM (CThEM) am unrhyw newid yn eich bywyd arian, gwaith neu gartref os ydych yn cael credydau treth. Mae Cyllid a Thollau EM yn galw hyn yn ‘newid mewn amgylchiadau’.

Mae'n rhaid i chi ddweud wrthynt hyd yn oed os yw'n ymddangos fel newid bach, neu dim ond am gyfnod byr. Er enghraifft, rhowch wybod iddynt os bydd eich partner neu blentyn yn symud allan - hyd yn oed os ydynt yn bwriadu symud yn ôl i mewn gyda chi.

Rhaid rhoi gwybod am y rhan fwyaf o newidiadau o fewn 1 mis. Mae’n well rhoi gwybod am bob newid cyn gynted â phosibl i wneud yn siŵr eich bod yn cael y swm cywir o gredydau treth. Peidiwch ag aros nes ei bod yn bryd adnewyddu eich hawliad credydau treth bob blwyddyn.

Efallai y bydd y newid yn cynyddu eich taliad ac efallai y byddwch yn colli allan ar arian ychwanegol os byddwch yn dweud wrth Gyllid a Thollau EM yn hwyr.

Dylech ddweud wrth Gyllid a Thollau EM o hyd os ydych yn meddwl y gallai newid leihau eich credydau treth - ni fyddwch yn arbed arian drwy roi gwybod amdano yn nes ymlaen. Os byddwch yn rhoi gwybod i Gyllid a Thollau EM yn hwyr gallech gael gormod o dâl a gorfod talu eich credydau treth yn ôl i Gyllid a Thollau EM. Gelwir hyn yn ordaliad - gwiriwch sut mae Cyllid a Thollau EM yn delio â gordaliadau. 

Os dywedwyd wrthych am hawlio Credyd Cynhwysol erbyn dyddiad penodol

Mae’r Adran Gwaith a Phensiynau yn atal budd-daliadau rhai pobl ac yn dweud wrthynt am hawlio Credyd Cynhwysol yn lle hynny.

Os cewch lythyr yn dweud wrthych am hawlio Credyd Cynhwysol erbyn dyddiad cau penodol, mae hwn yn ‘hysbysiad mudo’. Dylech hawlio Credyd Cynhwysol erbyn y dyddiad cau yn yr hysbysiad mudo. Bydd eich hen fudd-daliadau yn dod i ben ar ôl y dyddiad cau.

Efallai y byddwch yn colli rhywfaint o arian os gwnewch gais ar ôl y dyddiad cau.

Gwiriwch beth ddylech chi ei wneud os cewch chi hysbysiad mudo.

Newidiadau y mae'n rhaid i chi roi gwybod amdanynt

Mae’n rhaid i chi roi gwybod am yr holl newidiadau hyn i Gyllid a Thollau EM, hyd yn oed os yw adran arall o’r llywodraeth yn gwybod amdanynt eisoes. Er enghraifft, os byddwch yn dweud wrth yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) am newid sy'n effeithio ar eich budd-daliadau eraill, mae angen i chi ddweud wrth Gyllid a Thollau EM amdano hefyd.

Pan fyddwch yn dweud wrth Gyllid a Thollau EM am y rhan fwyaf o fathau o newidiadau, bydd eich cais am gredydau treth a’ch taliadau’n dod i ben.

Dim ond y canlynol fyddwch chi'n gallu ei gael:

  • Credydau Treth Gwaith os ydych eisoes yn cael Credydau Treth Plant

  • Credydau Treth Plant os ydych eisoes yn cael Credydau Treth Gwaith

Os gwnaethoch gais am gredydau treth yn y flwyddyn dreth ddiwethaf, efallai y gallwch wneud cais newydd. Dylech siarad â chynghorydd i weld a allwch chi wneud hynny.

Os na allwch hawlio credydau treth, dylech wirio a allwch gael Credyd Cynhwysol yn lle hynny.

Newidiadau yn ymwneud â'ch partner

Rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o fewn 1 mis os:

  • rydych chi'n rhoi'r gorau i fyw gyda'ch partner

  • rydych chi'n dechrau byw gyda phartner newydd

  • rydych yn ysgaru, yn priodi neu'n ffurfio partneriaeth sifil

  • eich partner yn marw

  • mae eich partner yn gadael y DU am 8 wythnos neu fwy

  • mae eich partner yn colli ei ‘hawl i breswylio’ ac rydych yn hawlio credydau treth plant - gallwch gael help gan eich Cyngor ar Bopeth lleol os bydd hyn yn digwydd

Mae Cyllid a Thollau EM yn cyfrifo’ch credydau treth yn wahanol yn dibynnu a ydych chi’n sengl neu mewn cwpl. Os ydych mewn cwpl, mae Cyllid a Thollau EM yn cyfrif faint mae’r ddau ohonoch yn ei ennill – gelwir hyn yn ‘hawliad ar y cyd’. Os ydych chi’n sengl, dim ond yr hyn rydych chi’n ei ennill y byddan nhw’n ei gyfrif – a elwir yn ‘hawliad sengl’.

Os oes gan eich partner anabledd

Rhaid i chi hefyd roi gwybod i Gyllid a Thollau EM os bydd eich partner yn dechrau neu’n peidio â chael budd-dal oherwydd anabledd. Nid oes dyddiad cau ar gyfer rhoi gwybod am y newid hwn, ond mae’n bwysig dweud wrth Gyllid a Thollau EM cyn gynted â phosibl i wneud yn siŵr eich bod yn cael yr arian cywir. Ni fydd yn rhaid i chi wneud cais newydd.

Newidiadau yn ymwneud â'ch plant

Rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o fewn 1 mis os yw plentyn rydych yn cael credydau treth ar ei gyfer:

Newidiadau eraill sy’n ymwneud â’ch plant

Rhaid i chi hefyd roi gwybod i Gyllid a Thollau EM os:

  • mae gennych fabi neu mae plentyn arall yn dod i fyw gyda chi

  • bydd eich plentyn yn dechrau neu’n stopio cael budd-dal oherwydd anabledd

Nid oes dyddiad cau i roi gwybod am y newidiadau hyn, ond mae’n rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o hyd. Mae’n bwysig dweud wrthynt cyn gynted â phosibl i wneud yn siŵr eich bod yn cael yr arian cywir.

Newidiadau yn ymwneud â gofal plant

Rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o fewn 1 mis os:

  • nad ydych bellach yn talu am ofal plant

  • mae'r swm yr ydych yn ei dalu am ofal plant yn gostwng £10 neu fwy'r wythnos

  • rydych yn cael help gan rywun arall i dalu am ofal plant

nid yw eich darparwr gofal plant wedi’i gymeradwyo mwyach - gallwch wirio a yw eich gofal plant wedi’i gymeradwyo ar gofrestr yr Arolygiaeth Gofal a Gwasanaethau Cymdeithasol

Newidiadau eraill sy'n ymwneud â gofal plant

Rhaid i chi hefyd roi gwybod i Gyllid a Thollau EM os:

  • rydych yn dechrau talu am ofal plant cymeradwy

  • rydych yn newid darparwr gofal plant

  • rydych chi'n rhoi'r gorau i gael help gyda chostau gofal plant

Nid oes dyddiad cau i roi gwybod am y newidiadau hyn, ond mae’n rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o hyd. Mae’n bwysig dweud wrthynt cyn gynted â phosibl i wneud yn siŵr eich bod yn cael yr arian cywir.

Newidiadau i'ch gwaith a'ch arian

Rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o fewn 1 mis os:

Os yw eich oriau yn newid yn rheolaidd

Os yw nifer yr oriau rydych yn eu gweithio o wythnos i wythnos yn rhagweladwy, mae Cyllid a Thollau EM yn galw hyn yn 'batrwm gwaith arferol', hyd yn oed os yw eich oriau yn wahanol bob wythnos. Gallwch roi eich oriau wythnosol cyfartalog i Gyllid a Thollau EM dros ba bynnag gyfnod y mae eich patrwm gwaith arferol. Er enghraifft, os yw'n gyffredin i chi weithio 20 awr a 40 awr bob yn ail wythnos, gallech roi eich oriau gwaith arferol fel 30 awr yr wythnos.

Os yw eich oriau gwaith yn annibynadwy ac yn afreolaidd, efallai na fyddwch yn gallu dweud pa oriau sy'n arferol i chi. Os mai dyma yw eich sefyllfa, cysylltwch â Chyllid a Thollau EM i gael cyngor ar sut i ddisgrifio eich oriau wythnosol. Neu gallwch gysylltu â'ch Cyngor ar Bopeth lleol.

Newidiadau eraill i’ch gwaith neu’ch arian

Rhaid i chi hefyd roi gwybod i Gyllid a Thollau EM os:

  • bydd eich incwm am y flwyddyn yn codi £2,500 neu fwy

  • rydych yn dechrau hawlio budd-daliadau eraill neu os bydd eich budd-daliadau yn newid

  • eich oriau gwaith yn cynyddu i 30 awr yr wythnos (cyfanswm o 30 awr os ydych yn gwpl â phlant)

  • mae eich manylion banc yn newid

Nid oes dyddiad cau i roi gwybod am y newidiadau hyn, ond mae’n rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o hyd. Mae’n bwysig dweud wrthynt cyn gynted â phosibl i wneud yn siŵr eich bod yn cael yr arian cywir.

Dylech hefyd roi gwybod i Gyllid a Thollau EM os bydd eich incwm yn gostwng - gallai olygu y gallwch gael mwy mewn credydau treth.

Newidiadau i ble rydych chi'n byw

Rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM ar ôl i chi symud tŷ. Nid oes dyddiad cau i roi gwybod am y newid hwn, ond mae’n syniad da dweud wrthynt cyn gynted â phosibl.

Mae’n rhaid i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EM o fewn 1 mis os byddwch chi neu’ch partner yn gadael y DU am 8 wythnos neu fwy – gallwch ddweud wrthynt cyn i chi adael neu o fewn 1 mis ar ôl i chi adael y DU.

Newidiadau i'ch statws mewnfudo neu'ch hawl i breswylio

Dim ond os yw eich statws mewnfudo yn caniatáu ichi hawlio arian cyhoeddus y gallwch barhau i gael credydau treth.

Mewn rhai sefyllfaoedd mae’n rhaid i chi hefyd fod â ‘hawl i breswylio’ er mwyn parhau i gael Credydau Treth Plant. Nid oes angen hawl i breswylio arnoch ar gyfer Credydau Treth Gwaith, felly mae’n bosibl y byddwch yn gallu parhau i’w cael.

Gallwch hawlio arian cyhoeddus os oes gennych unrhyw un o’r canlynol:

  • Dinasyddiaeth Brydeinig neu Wyddelig

  • statws sefydlog o Gynllun Setliad yr UE

  • absenoldeb amhenodol – oni bai eich bod wedi dod i’r DU ar fisa perthynas sy’n oedolyn dibynnol

  • statws ffoadur neu warchodaeth ddyngarol

  • hawl i breswylio

Os oes gennych statws cyn-sefydlog gan Gynllun Setliad yr UE, gallwch hawlio arian cyhoeddus - ond mae angen i chi hefyd ddangos bod gennych hawl i breswylio i gael Credydau Treth Plant. Gwiriwch a oes gennych hawl i breswylio.

Os ydych wedi gwneud cais i Gynllun Setliad yr UE a’ch bod yn aros am benderfyniad, gallwch hawlio arian cyhoeddus - ond mae angen i chi hefyd ddangos bod gennych hawl i breswylio i gael Credydau Treth Plant. Gwiriwch a oes gennych hawl i breswylio.

Os oes gennych unrhyw statws mewnfudo arall, gwiriwch a yw eich statws mewnfudo yn caniatáu ichi hawlio arian cyhoeddus.

Rhoi gwybod am newid mewn amgylchiadau

Mae’n well rhoi gwybod am y newid ar-lein ar GOV.UK os ydych chi o fewn y terfyn amser. Mae hyn yn ei gwneud hi'n hawdd cynnwys yr holl wybodaeth sydd ei hangen ar Gyllid a Thollau EM - ac rydych yn arbed cost postio. Er mwyn sicrhau diogelwch bydd Cyllid a Thollau EM yn anfon neges destun atoch gyda chod - bydd angen i chi nodi'r cod ar GOV.UK er mwyn gallu rhoi gwybod am y newid.

Pan fyddwch wedi gorffen rhoi gwybod am y newid, bydd Cyllid a Thollau EM yn cadarnhau ei fod wedi’i dderbyn. Mae'n syniad da arbed neu argraffu'r sgrin gadarnhau hon rhag ofn y bydd angen i chi gyfeirio ato yn nes ymlaen.

Gallwch ysgrifennu at Gyllid a Thollau EM os na allwch roi gwybod am y newid ar-lein. Ysgrifennwch ‘newid mewn amgylchiadau’ yn glir ar frig y llythyren. Anfonwch drwy'r Post Brenhinol 'Signed For' a chadwch y dderbynneb - efallai y bydd angen i chi brofi pryd y gwnaethoch ei phostio a phryd y cyrhaeddodd.

Anfonwch y llythyr at:

Cyllid a Thollau EM

Swyddfa Credyd Treth - newid mewn amgylchiadau

BX9 1ER

Ffoniwch y llinell gymorth credydau treth os ydych yn agos at y dyddiad cau o 1 mis ac yn methu â rhoi gwybod am y newid ar-lein. Mae’n gyflymach gwneud hyn nag ysgrifennu llythyr oherwydd bydd Cyllid a Thollau EM yn derbyn eich newid yn syth.

Gwnewch nodyn o'r dyddiad a'r amser y byddwch yn ffonio. Ysgrifennwch hefyd enw'r person y siaradoch ag ef a'r swyddfa Cyllid a Thollau EM y maent yn gweithio ynddi - er enghraifft Preston neu Belfast. Efallai y bydd angen y manylion hyn arnoch os bydd angen i chi brofi eich bod wedi rhoi gwybod am y newid.

Llinell gymorth credydau treth Cyllid a Thollau EM (HMRC).

Ffôn: 0345 300 3900

Relay UK - os na allwch glywed neu siarad ar y ffôn, gallwch deipio'r hyn rydych am ei ddweud: 18001 yna 0345 300 3900

Gallwch ddefnyddio Relay UK gydag ap neu ffôn testun. Nid oes tâl ychwanegol i'w ddefnyddio. Dysgwch sut i ddefnyddio Relay UK ar wefan Relay UK.

Os ydych chi'n ffonio y tu allan i'r DU: +44 2890 538 192

Dydd Llun i ddydd Gwener, 8am i 6pm

Ffôn (Cymraeg): 0300 200 1900

Dydd Llun i ddydd Gwener, 8.30am tan 5pm

Mae'n debygol y bydd eich galwad yn rhad ac am ddim os oes gennych chi becyn ffôn sy'n cynnwys galwadau am ddim i linellau tir - darganfyddwch fwy am ffonio rhifau 03.

Rhowch gymaint o wybodaeth ag y gallwch am y newid. Er enghraifft, os yw'ch partner wedi symud allan, rhowch ei enw i Gyllid a Thollau EM, pryd y symudodd a beth yw ei gyfeiriad newydd.

Os ydych chi wedi methu'r dyddiad cau o 1 mis

Mae’n well rhoi gwybod am newid yn hwyr na pheidio â rhoi gwybod amdano o gwbl.

Ffoniwch y llinell gymorth credydau treth cyn gynted â phosibl. Gwnewch nodyn o'r dyddiad a'r amser y byddwch yn ffonio - efallai y bydd angen i chi gyfeirio ato yn nes ymlaen.

Gallwch roi gwybod am y newid ar-lein ar GOV.UK os na allwch ffonio’r llinell gymorth. Mae’n gyflymach gwneud hyn nag ysgrifennu llythyr oherwydd bydd Cyllid a Thollau EM yn derbyn eich newid yn syth.

Gallwch ddal i ysgrifennu at Gyllid a Thollau EM os na allwch ddweud wrthynt dros y ffôn neu ar-lein. Ysgrifennwch ‘newid mewn amgylchiadau’ yn glir ar frig y llythyren. Anfonwch drwy'r Post Brenhinol 'Signed For' a chadwch y dderbynneb - efallai y bydd angen i chi brofi pryd y gwnaethoch ei phostio a phryd y cyrhaeddodd.

Mae’n bosibl y bydd Cyllid a Thollau EM yn eich gorfodi i dalu cosb o hyd at £300. Gallwch ofyn iddynt beidio â gwneud hyn os oes gennych reswm da dros roi gwybod am y newid yn hwyr - er enghraifft os oedd rhywun yn eich teulu yn ddifrifol wael. Eglurwch pam na wnaethoch roi gwybod amdano o’r blaen a gofynnwch iddynt beidio â gorfodi i chi dalu’r gosb.

Os bydd Cyllid a Thollau EM yn dal i ddweud bod yn rhaid i chi dalu’r gosb, gallwch ofyn iddynt leihau’r swm y mae’n rhaid i chi ei dalu. Eglurwch pam rydych chi'n meddwl y dylen nhw wneud hyn - er enghraifft, os gwnaethoch chi ddweud wrthyn nhw cyn gynted ag y gwnaethoch chi sylweddoli.

Gallwch hefyd ofyn i Gyllid a Thollau EM adael i chi dalu’r gosb mewn symiau llai dros gyfnod o amser.

Darganfod faint fyddwch chi'n ei gael ar ôl y newid

Mae’n bosibl y bydd Cyllid a Thollau EM yn gofyn ichi am ragor o wybodaeth er mwyn iddynt allu cyfrifo faint i’w dalu i chi. Gelwir hyn yn ‘wiriad cydymffurfio’. Byddant yn anfon llythyr atoch yn dweud wrthych:

  • pa wybodaeth sydd angen i chi ei hanfon

  • pryd fydd angen i chi ei anfon erbyn

Mae’n bwysig anfon y wybodaeth y maent yn gofyn amdano at Gyllid a Thollau EM – os na wnewch hynny, efallai y byddant yn atal eich credydau treth. Ffoniwch y llinell gymorth credydau treth os oes unrhyw beth na allwch ei anfon atynt.

Pan fydd Cyllid a Thollau EM wedi cael y wybodaeth sydd ei hangen arnynt, byddant yn ysgrifennu atoch i egluro sut y bydd eich credydau treth yn newid. Cadwch lygad am y llythyr - mae hwn yn cadarnhau eu bod wedi cofnodi’r newid yn eich amgylchiadau ac y byddant yn talu’r swm cywir o gredydau treth i chi.

Gwiriwch y llythyr i wneud yn siŵr bod Cyllid a Thollau EM wedi cofnodi’r newid mewn amgylchiadau yn gywir. Bydd angen i chi ddweud wrthynt o fewn 1 mis o'r dyddiad ar y llythyr os ydynt wedi gwneud camgymeriad. Gallwch ofyn i’ch Cyngor ar Bopeth lleol os nad ydych yn siŵr a yw’r llythyr yn gywir. 

Os na chewch lythyr gan Gyllid a Thollau EM ymhen 30 diwrnod

Ffoniwch y llinell gymorth credydau treth i wirio bod Cyllid a Thollau EM wedi cofnodi'ch newid mewn amgylchiadau. Bydd angen i chi gael manylion am y newid a phryd y gwnaethoch ddweud wrthynt amdano - er enghraifft prawf postio os anfonoch lythyr.

Ceisiwch gynilo'r credydau treth ychwanegol os ydych chi'n meddwl y gallai Cyllid a Thollau EM fod yn talu gormod i chi. Bydd hyn yn ei gwneud hi'n haws ei dalu'n ôl os bydd Cyllid a Thollau EM yn dweud wrthych wneud hynny.

Gall eich Cyngor ar Bopeth lleol helpu os ydych chi’n cael trafferth rhoi gwybod am newid mewn amgylchiadau.

Help us improve our website

Take 3 minutes to tell us if you found what you needed on our website. Your feedback will help us give millions of people the information they need.